Imbir lekarski (Zingiber officinale L.) jest uprawną rośliną wieloletnią z rodziny imbirowatych, niewystępującą obecnie w stanie dzikim. Pochodzi z Azji Południowej, gdzie jest uprawiany już od ponad 3000 lat. Jest uznawany za jedną z najstarszych przypraw świata. Kłącza imbiru były bardzo cenione już w czasach starożytnych – również w dosłownym znaczeniu, bowiem zanim jeszcze Fenicjanie wynaleźli pieniądze, używali imbiru jako środka płatniczego. Duża wartość imbiru wynikała z jego właściwości i wykorzystywania zarówno w kuchni, jak też jako cennego leku.
Już w VI w. p.n.e. wybitny lekarz staroindyjski – Sushruta opisywał wyjątkowe właściwości imbiru jako panaceum na wiele dolegliwości. W chińskiej medycynie roślina ta była z kolei uznawana za skuteczne lekarstwo na najcięższe choroby. Arabowie traktowali ją jako afrodyzjak. Ponadto powszechnie stosowano imbir na problemy z żołądkiem i niestrawnością. Średniowieczna Europa poznała imbir za sprawą pism słynnego perskiego lekarza i uczonego Awicenny, jednak roślina ta dotarła na kontynent dopiero dzięki wyprawom podróżnika Marco Polo. O tym, jak bardzo ceniono zalety imbiru, świadczy m.in. to, że był on składnikiem leku zalecanego w czasie epidemii dżumy, nazywanej powszechnie czarną śmiercią.
W ziołolecznictwie, kosmetyce i sztuce kulinarnej wykorzystuje się kłącze imbiru oraz pozyskiwany z niego olejek, które zawierają liczne składniki o prozdrowotnych właściwościach. W kłączu imbiru występują żywice i olejki eteryczne, skrobia (wynosząca do 20%), witaminy A i C oraz takie minerały, jak magnez, sód, wapń, żelazo, fosfor i cynk. W olejku imbirowym głównymi składnikami są laktony seskwiterpenowe takie jak zingiberen i zingiberol, które nadają olejkowi charakterystyczny zapach. Za piekący smak olejku odpowiadają aldehydy – gingerol, szogalol i zingeron. Związki występujące w kłączu i olejku imbirowym mają właściwości korzystnie działające na przewód pokarmowy – sprzyjają wydzielaniu soku żołądkowego, śliny oraz działają rozkruczająco na mięsnie gładkie przewodu pokarmowego, działając wiatropędnie. Imbir i jego olejek zmniejszają mdłości i wymioty. Może być również stosowany przez kobiety w ciąży w porozumieniu z lekarzem.
Imbir wykorzystywany jest również w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym i cukierniczym. Stosowany również jako przyprawa.
Właściwości rozgrzewające imbiru wykorzystywane są w plastrach rozgrzewających, które działają pomocniczo w bólach mięśni i stawów.
W przemyśle kosmetycznym stosowana jako składnikkosmetyków modelujących ciało i antycellulitowych. Charakterystyczny, przyjemny zapach imbiru działa natomiast relaksująco, dlatego jest często stosowany w aromaterapii.
- Wydawnictwo Naukowe PWN Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa
- Matławska I., Farmakognozja, Poznań 2008r
- Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., Znaczenie żywieniowe imbiru, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIX, 2016, 1, str. 57 – 63
