GOŹDZIKOWIEC WONNY (łac. Eugenia caryophyllata) wiecznie zielone drzewo, osiągające do 15 m wysokości, o mocny pniu, pokrytym gładką szarawą korą, z gęsto piramidalną koroną. Liście ogonkowe, naprzeciwległe, do 15 cm długości, skórzaste, nagie, eliptyczno-lancetowate, z charakterystycznymi przeświecającymi zbiornikami z olejkiem eterycznym. Kwiaty o różowo – białej koronie i czerwonym kielichu, tworzą na szczytach pędów bladachokształtny kwiatostan. Owocem jest ciemnoczerwona jagoda. Drzewo praktycznie przez cały rok posiada kwiaty i wydziela całe czas silny, przyjemny zapach. Pochodzi z Indonezji i Filipin. Uprawiane w krajach podzwrotnikowych, na wyspach Oceanu Indyjskiego u wybrzeży Tanzanii, u wybrzeży Półwyspu Malajskiego, na wyspach Archipelagu Moluckiego, na Madagaskarze, Sumatrze, Cejlonie i Zanzibarze.
Goździki mają główkę oraz wydłużoną osadnik kwiatowy, a nie mają szypułek kwiatowych. Długość goździków jest uzależniona od pochodzenia surowca i waha się w granicach 10-18 mm. Rzucone na powierzchnie wody powinny pływać pionowo główką do góry. Jeśli pływają poziomo, najpewniej zostały pozbawione pewnej ilość olejku eterycznego.
Goździkowiec dobrze rośnie w klimacie tropikalnym. Na plantacjach osiąga wysokość 3-4 m. Pierwszy zbiór goździków uzyskuje się w piątym lub szóstym roku życia rośliny, która żyje średnio 50 lat.
Z jednego drzewa uzyskuje się 3-5 kg pączków kwiatowych zbieranych przed kwitnieniem. Goździki znane są od najdawniejszych czasów.
Goździki zawierają olejek eteryczny, garbniki, kariofylinę, eugeninę, kwas oleanolowy i związki śluzowe. Głównym składnikiem jest olejek goździkowy otrzymywany przez destylację z parą wodną wysuszonych pączków kwiatowych, zawierających do 95% eugenolu.
W fitoterapii wykorzystuje się wysuszone, nie rozwinięte jeszcze pąki kwiatowe tzw goździki (łac. Caryophylli flos i pozyskiwany z nich olejek goździkowy. Goździki zawierają eugenol, związek o właściwościach antyseptycznych, który wykorzystuje się m.in. w stomatologii. Występują w pastach i płynach do płukania jamy ustnej. Ponadto są składnikiem nalewek i herbat stosowanych w celu pobudzenia trawienia. Wykorzystywane są również w przemyśle spożywczym jako przyprawa m.in. do ciast, marynat, kompotów, grzanego wina i owoców.
(1) M.E. Senderski Prawie wszystko o ziołach
(2) Kędzia A., Ziółkowska-Klinkosz M., Lassmann ł., Kochańska B. i wsp. Przeciwgrzybicze działanie olejku goździkowego, Postępy Fitoterapii 1/2014, s. 15-18
(3) Matławska I., Farmakognozja, 2008
(4) Wydawnictwo Naukowe PWN Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa
(5) Nowak K., Ogonowski J., Jaworska M., Olejek goździkowy – właściwości i zastosowanie, CHEMIK 2012, 66, 2, 145-152
