KMINEK ZWYCZAJNY (łac. Carum carvi) roślina dwuletnia. W pierwszym roku wegetacji tworzy przyziemną rozetę liści oraz wytwarza gruby korzeń palowy. W drugim roku wydaje łodygę kwiatostanową w górnej części rozgałęzioną, wysokości do 1 m, nagą, kanciastą, wewnątrz pustą. Liście ma podwójne lub potrójne pierzaste, o długich ogonkach, pochwiasto rozszerzonych. Na szczytach rozgałęzień łodygi tworzą się kwiatostany złożone baldachy. Kwiaty małe, białe lub różowe, pięciopłatkowe. Kminek kwitnie w maju lub czerwcu, a owoce dojrzewają w pierwszej połowie lipca. Roślina obcopylna, zapylana przez owady, chętnie oblatywana przez pszczoły. Owocem jest rozłupka, łatwo rozpadająca się na dwie, posiadające zdolności kiełkowanie przez 2-3 lata. Kminek występuje w Europie, Azji i północnej Afryce. Występuje w stanie dzikim dość pospolicie w całej Polsce. Rośnie na łąkach, pastwiskach, miedzach i przy drogach. Potrzeby zielarskie w całości zabezpiecza się z upraw.
KMINEK ZWYCZAJNY
Uprawa i pozyskiwanie :
Surowcem zielarskim jest owoc kminku oraz olejek kminkowy, otrzymywany przez destylację z parą wodną dojrzałych owoców. Kminek należy do roślin o dużych wymaganiach glebowych i pokarmowych. Wymaga gleby żyznej, ciepłej, wilgotnej, w dobrej kulturze, zasobnej w wapń. Dobrym przedplonem dla kminku jest okopowe lub motylkowe. Nasiona wysiewa się wprost do gruntu w siewie czystym lub częściej współrzędnie z innymi roślinami jednorocznymi, takimi jak kolendra, czarnuszka, mak i groch. Zapewnia to plon w pierwszym i drugim roku uprawy. Nasiona wysiewa się pod koniec marca lub na początku kwietnia.
KMINEK ZWYCZAJNY
Podstawowe substancje czynne :
Owoce kminku zawierają od 2 do 7% olejku eterycznego, którego głównymi składnikami są karwon, limonen, karneol i dihydrokarwon. Ponadto olej tłusty, flawonoidy, poliacetyleny, leukoantocyjany, związki białkowe, cukry, kwasy organiczne i kumaryny oraz witaminy A i D.
KMINEK ZWYCZAJNY
Działanie i zastosowanie :
Olejek zawarty w owocach kminku działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit szczególnie jelita grubego, przewodów żółciowych. Wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, działa wiatropędnie, przeciwdziała wzdęciom. Działa też przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczno. W ziołolecznictwie kminek jest stosowany jako środek rozkurczający, pobudzający widzialnie soków trawiennych, ograniczający nadmierny wzrost bakterii w przewodzie pokarmowym, szczególnie u dzieci. Lecznicze właściwości kminku wykorzystuje się najczęściej w połączeniu z innymi ziołami w postaci mieszanek i wyciągów. Stosuje się je w dolegliwościach trawiennych, takich jak odbijanie, wzdęcia, bóle brzucha i lekkie zaparcia. Małym dzieciom podaje się też przetwory z owoców samego kminku.
KMINEK ZWYCZAJNY
Przetwory :
Napar z kminku należy stosować przy niedoczynności żołądka, także w zapaleniu oskrzeli i płuc. Kminek zwyczajny wykorzystywany jest także do produkcji kminkówki domowej, która stosowana jest przy niestrawnościach, przy wzdęciach i bólach brzucha. Natomiast nalewkę z kminkiem, pije się przed posiłkiem pobudza ona wtedy trawienie lub po posiłku jako środek ogólnie wzmacniający po chorobach w rekonwalescencji, w osłabieniu żołądka, śledziony, serca i nerek. Same owoce kminku są przyprawą do mięs, wędlin, pieczywa, serów oraz w gospodarstwie domowym do kwaszenia kapusty i sałatek warzywnych. Używany jest również w przemyśle alkoholowym do produkcji likierów ( kminkówka, alasz ). Zielone nasiona kminku stanowią składnik pieprzu ziołowego i przyprawy curry. Olejek kminkowy służy jako dodatek do wyrobu past do zębów, płynów do odkażania jamy ustnej, mydeł, płynów przeciwbakteryjnych, kremów kosmetycznych i perfum.
[1] Nowak, T.Z., Zioła dla zdrowia dzieci
[2] Senderski M.E., Prawie wszystko o ziołach
[3] Wydawnictwo Naukowe PWN Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa
