Lipa drobnolistna (Tilia cordata)
To duże drzewo (do 30 cm wysokości), występujące powszechnie w Europie, często sadzone do celów ozdobnych. Gatunkiem równorzędnym jest lipa szerokolistna (Tilia platyophyllos). Cechą charakterystyczną są drobne, żółtawobiałe kwiaty o intensywnym zapachu. Są one również źródłem nektaru, z którego pszczoły wytwarzają miód.
Co ciekawe, lipa znana i wykorzystywana jest od wieków – dawniej nazywana była drzewem tysiąca pożytków. Wykorzystywano m.in. jej drewno, ze względu na lekkość i miękkość. Drewno lipowe służyło np. do wyrobu butów, a łyko lipowe używano do produkcji łapci, koszyków czy sznurów. Rzeźbiarz Wit Stwosz wykorzystał natomiast kloce lipowe do wyrzeźbienia figur do ołtarza w Kościele Mariackim.
W ziołolecznictwie, lipa ceniona jest przede wszystkim ze względu na działanie napotne. W medycynie ludowej stosowana była głównie w stanach gorączki i przeziębienia, ale także jako środek wykrztuśny, kojący nerwy i dolegliwości sercowe oraz usprawniający trawienie. Płukanki z lipy stosowano natomiast do przemywania okolic oczu i skóry w stanach zapalnych.
Surowiec farmaceutyczny stanowią kwiatostany lipy. Zawierają one przede wszystkim flawonoidy, (głównie pochodne kwercetyny, kemferolu), charakterystyczny tylirozyd (glikozydoester flawonoidowy), a także olejek eteryczny, związki śluzowe, kwasy organiczne, fitosterole, triterpeny i sole mineralne.
Ze względu na działanie napotne, kwiatostan lipy (szczególnie w formie naparów) stosowany jest w stanach gorączki i przeziębienia. Działanie to jest wynikiem bezpośredniego pobudzenia czynności gruczołów potowych, a także zwiększenia ich wrażliwości na bodźce. Dzięki obecności związków śluzowych, surowiec działa także osłaniająco i powlekająco na błony śluzowe dróg oddechowych.
Napary z lipy wykorzystuje się ponadto jako łagodny środek uspokajający w nadmiernej pobudliwości i stanach napięcia nerwowego, szczególnie u młodzieży oraz osób starszych.
Ożarowski A., Jaroniewski W.: Rośliny lecznice i ich praktyczne zastosowanie. Instytut wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987, 227-230
http://www.farmakognozjaonline.pl/index.php?podstrona=artyku8
