Lipa (łac. Tilia) to długowieczne drzewo występujące powszechnie na północnej półkuli strefy umiarkowanej. Znanych jest obecnie niemal 30 gatunków lipy, z czego dwa z nich są rodzime: lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz szerokolistna (Tilia platyphyllos). Pospolicie rosnące w lasach, parkach i przy drogach, przyciągają uwagę szczególnie w lecie swymi intensywnie pachnącymi, żółtawobiałymi kwiatami.
Kwiat lipy jest wykorzystywany w ziołolecznictwie od wieków. Polska medycyna ludowa zalecała spożywanie naparów z kwiatostanu tego drzewa w gorączce i przeziębieniu jako środek napotny i pomagający w odkrztuszaniu, w dolegliwościach serca, rozstroju żołądka i kłopotach z układem moczowym, a także jako panaceum na ukojenie nerwów i oczyszczenie krwi. Płukanki z lipy wykorzystywano też do przemywania okolic oczu oraz skóry w przypadku stanów zapalnych.
Samo drzewo lipowe było zresztą otaczane przez Słowian wielką czcią i uważane za święte. Nasi przodkowie wierzyli w jego uzdrawiającą i magiczną (chroniącą przed piorunami i złymi duchami) moc. Najpierw było przypisane pogańskiej bogini mądrości i pokoju Ładzie, a wiele wieków później – Matce Boskiej. Budowano z niego figury świętych i kapliczki. Z drewna lipowego zostały wykonane rzeźby ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim.
Lipa – kwiat pełen cudownych właściwości
W ziołolecznictwie wykorzystuje się przede wszystkim kwiatostan lipy, bogaty w wiele dobroczynnych składników. Zawiera on m.in. kwasy organiczne, sole mineralne oraz witaminy C i PP. Jest bogatym źródłem fitosteroli, garbników oraz olejków eterycznych, które działają stymulujące na pracę kanalików nerkowych, czego efektem jest produkcja i wydalanie większej ilości moczu przez organizm. Zawiera flawonoidy odpowiadające za działanie napotne i związki śluzowe, które działają zmiękczająco, powlekająco i osłaniająco na błonę śluzową gardła. Posiadane w jej składzie substancje wspierają prawidłowe funkcjonowanie gardła, jamy ustnej i układu odpornościowego. Pomagają w zdrowym trawieniu oraz odpoczynku i relaksacji. Działają lekko rozkurczowo, zwiększając przepływ żółci do dwunastnicy oraz pobudzając wydzielanie soków żołądkowych.
Cenny kwiatostan to jednak niejedyny skarb, jaki może nam zaoferować lipa. Liście tego drzewa posiadają skład i właściwości bardzo zbliżone do tych, którymi pochwalić mogą się jego kwiaty. Co ciekawe, w medycynie wykorzystywane jest również lipowe drewno. Służy ono do wyrobu leczniczego węgla, używanego w farmakoterapii zatruć pokarmowych.
Lipa – właściwości i działanie
Ze względu na swe wyjątkowe właściwości, napary z kwiatów lipy są często stosowane jako wspomaganie w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, przeziębienia i gorączki. Łagodzą kaszel, chrypkę i ból gardła. Wspierają leczenie stanów zapalnych organizmu i wzmacniają jego odporność. Herbatka z lipy jest wykorzystywana również jako napar wspomagający procesy relaksacji w nadmiernej pobudliwości nerwowej i w stanach wzmożonego napięcia, szczególnie u osób starszych i młodzieży. Wykazuje działanie relaksujące i ułatwiające zasypianie. Sprawdza się także w łagodnych zaburzeniach trawiennych i metabolicznych.
Napary z lipy można stosować też zewnętrznie do kąpieli, płukanek i irygacji ciała oraz okładów i obmywań twarzy. Warto również zaznaczyć, że do dziś podczas przeziębienia i grypy stosuje się także miód lipowy, posiadający podobne właściwości co napary z kwiatów lipy.
Dobroczynne właściwości i różnorodne sposoby wykorzystania, jakie daje lipa (herbata, napary, płukanki, miód i inne) sprawiają, że bez trudu znajdzie ona swe zastosowanie w każdym gospodarstwie domowym.
