Pokrzywa zwyczajna (z łac. Urtica dioica L.) to jednoroczna roślina z rodziny pokrzywowatych. Występuje w stanie dzikim prawie na każdym kontynencie. Roślina ta wykorzystywana jest powszechnie w fitoterapii już od starożytności. O jej właściwościach pisali m.in. Dioskurydes, Hipokrates i Pliniusz Starszy, wskazując na jej działanie w tamowaniu krwotoków, w zatruciach i oparzeniach, a także pomocniczo w przebiegu astmy, gruźlicy, żółtaczki i kolki. Uznawano ją także powszechnie za skuteczny afrodyzjak. W średniowiecznej Europie jej zdrowotne działanie chwalili m.in. Paracelsus i Hildegarda z Bingen. Pokrzywa była również powszechnie znana jako roślina przędzalnicza, jeszcze zanim zaczęto stosować powszechnie bawełnę. Nasi przodkowie Słowianie uważali ją też za roślinę magiczną. Wierzyli, że odpędza złe uroki i chroni przed uderzeniem pioruna.
Pokrzywa zwyczajna obfituje w wiele związków, takich jak witaminy A, B2, C, E i K oraz kwas krzemowy. W 100 gramach świeżej pokrzywy zawartych jest średnio aż 18 gramów różnych soli mineralnych, wśród których najwięcej jest magnezu, wapnia, krzemu, potasu, siarki, żelaza, cynku, miedzi i boru. Zawiera ona również fitosterole, kwasy organiczne, garbniki i fitoncydy o działaniu bakteriobójczym. Wpływa korzystnie na trawienie i przemianę materii.
Do celów leczniczych wykorzystuje się liście pokrzywy, korzenie, jak również całe ziele. Często stosuje się też sok z pokrzywy pozyskiwany ze świeżych pędów tej rośliny. Napary z pokrzywy działają łagodząco na układ pokarmowy, zmniejszając dolegliwości trawienne.
Herbatka z pokrzywy będzie działać również korzystnie na pracę układu moczowego. Działa wspomagająco na proces usuwania z organizmu produktów przemiany materii, np. złogów kwasu moczowego, przeciwdziałając równocześnie zatrzymywaniu płynów.
Pokrzywa wykazuje pozytywny wpływ na stan włosów, skóry i paznokci. Spożywanie herbatek oraz stosowanie ich jako płukanki wzmacnia włosy i hamuje ich wypadanie, sprawia, że stają się one grubsze i bardziej sprężyste. Reguluje ilość wydzielanego sebum, poprawiając kondycję skóry. Z uwagi na swoje właściwości wyciągi z pokrzywy i pozyskiwany z niej chlorofil stosowany jest w mydłach, szamponach, pastach do zębów i tonikach.
- Wydawnictwo Naukowe PWN Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa
- EMA, Community herbal monograph on Urtica Dioica L. and Urtica Urens L., herba
