Serdecznik pospolity (z gr. Leonorus cardiaca) jest rośliną wieloletnią z rodziny jasnotowatych. Charakterystyczny wygląd liści sprawia, że bywa często nazywany również gęsią stopą, lwim sercem lub lwim ogonem. Nazwa Leonorus oznacza właśnie wspomniany lwi ogon, natomiast druga część nazwy pochodzi od słowa cardiacus (sercowy), co sugeruje, że roślina jest pomocna w leczeniu dolegliwości serca. Pochodzi ona ze wschodniej Syberii, a obecnie występuje powszechnie w Europie i strefie umiarkowanej w Azji.
Roślina ta była znana i ceniona już w starożytnej medycynie chińskiej. W medycynie ludowej zaczęto ją powszechnie stosować od czasów średniowiecza jako łagodny środek regulujący pracę serca i uspokajający. Ponadto świeżym sokiem roślinnym leczono również lęki, wstrząsy nerwowe, a także choroby układu pokarmowego oraz zaburzenia miesiączkowania. Zioło to było również wykorzystywane do przemywania oparzeń i ran.
Jako ciekawostkę warto również dodać, że z rośliny tej uzyskuje się ciemnozielony barwnik wykorzystywany do barwienia wełny.
Skład i właściwości serdecznika pospolitego
Surowcem stosowanym w ziołolecznictwie jest ziele serdecznika, czyli ulistnione pędy (bez dolnej, zdrewniałej części), ścinane i suszone w okresie kwitnienia. Obfituje ono w liczne związki czynne, m.in. garbniki, żywice, flawonoidy, kwasy organiczne, glikozydy, olejek eteryczny, sole krzemu, wapnia, potasu i sodu. Dzięki ich zawartości, serdecznik wykazuje właściwości uspokajające i rozkurczające, moczo- i żółciopędne, a także przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. W zielu znajduje się także leonuryna – silny przeciwutleniacz, odpowiadający za zwiększenie wydolności mięśnia sercowego i obniżenie ciśnienia.
Serdecznik pospolity – działanie i zastosowanie
Dzięki właściwościom uspokajającym, ziele serdecznika pospolitego może być z powodzeniem stosowane wspomagająco w łagodnych zaburzeniach snu (działa lekko nasennie), stanach niepokoju i lęków czy nadmiernej pobudliwości. Warto go używać również jako środek wzmacniający i wspierający właściwą pracę serca i prawidłowe ciśnienie krwi. Moczopędne właściwości sprawiają, że może być wykorzystywany pomocniczo w niektórych chorobach i dolegliwościach układu moczowego.
Za sprawą właściwości przeciwskurczowych, napary i nalewki z ziela serdecznika warto również stosować w przypadku biegunek, bólu brzuchu, wzdęć, zaparć oraz zaburzeń trawienia. Okłady i przemywania roztworami tej rośliny pomogą natomiast przy trudno gojących się ranach i oparzeniach.
Świeże lub suszone kwiaty serdecznika pospolitego mogą być natomiast stosowane w celach kulinarnych – do parzenia herbaty, jako przyprawa do zup (zwłaszcza z soczewicy) lub też dodatek do piwa.
Ziele serdecznika – przeciwwskazania
Suplementów i naparów z zielem serdecznika powinny unikać kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią. Ponadto osoby zażywające lekarstwa rozrzedzające krew, przed rozpoczęciem przyjmowania preparatów z serdecznikiem pospolitym powinny skonsultować się z lekarzem.
